साताऱ्यामध्ये होणाऱ्या 99 व्या अखिल भारतीय साहित्य संमेलनाचा अध्यक्ष निवडण्यासाठी पुण्यातील साहित्य परिषदेत आज सकाळी अकरा वाजता बैठक आयोजित करण्यात आली होती. साहित्य महामंडळाच्या वेगवेगळ्या शाखांकडून वेगवेगळ्या साहित्यिकांची नावे अध्यक्षपदासाठी सुचवण्यात आली होती. ज्यामध्ये रंगनाथ पठारे, विश्वास पाटील , बाळ फोंडके यांची नावे आघाडीवर होती. साहित्य महामंडळाचे अध्यक्ष मिलींद जोशी यांनी काही दिवसांपुर्वी भालचंद्र नेमाडे यांची देखील भेट घेऊन त्यांना अध्यक्षपदासाठी गळ घातली होती. मात्र नेमाडेंकडून प्रतिसाद मिळाला नाही. आजच्या बैठकीमध्ये विश्वास पाटील यांच्या नावावरती शिक्कामोर्तब करण्यात आलं आहे.

संमेलन ४ दिवस चालणार असून १,२,३ आणि ४ जानेवारी २०२६ रोजी साताऱ्यातील शाहू स्टेडियम येथे होणार आहे.  

ग्रंथडिंडी संमेलनाच्या उद्घाटनाच्या आदल्या दिवशी निघणार असून त्या दिवशी दुपारी ग्रंथ प्रदर्शनाचे, कविकट्ट्याचे आणि बालकुमारांसाठी आनंद मेळाव्याचे उद्घाटन होणार आहे. दुसऱ्या दिवशी सकाळी संमेलनाचे उद्घाटन होणार आहे.

ग्रंथ प्रदर्शनाचा वाचनकांना ४ दिवस लाभ घेता येणार आहे.  

वक्तृत्व स्पर्धा यशवंतराव चव्हाण प्रतिष्ठानांतर्गत विविधांगी न्याय्य दिल्या जाणार आहेत.  

निमंत्रितांची कोमलसंमेलन, संमेलनाच्या गाजलेल्या पुस्तकांचे प्रदर्शन, मान्यवर लेखकांच्या मुलाखती, कवी संमेलन, कादंबरी कार्यशाळा असे विविध दर्जेदार कार्यक्रम होणार आहेत.  

या संमेलनासाठी प्रथमच अखिल भारतीय मराठी साहित्य संमेलनातील सर्व पदाधिकाऱ्यांना, संमेलन सन्मानप्राप्त लेखकांना, साहित्य अकादमी पुरस्कार प्राप्त निवडक लेखकांना तसेच साहित्य महामंडळाच्या माजी अध्यक्षांना निमंत्रित केले जाणार आहे.  

विश्वास पाटील हे मराठी साहित्यातील एक प्रसिद्ध व लोकप्रिय कादंबरीकार आहेत. त्यांनी ऐतिहासिक, सामाजिक व राजकीय विषयांवर आधारित अनेक प्रभावी कादंबऱ्या लिहिल्या आहेत. ‘पानिपत’ ही त्यांची सर्वाधिक गाजलेली ऐतिहासिक कादंबरी असून तिच्यातून त्यांनी आपल्या संपादकीय शैलीची एक आगळीवेगळी छाप मराठी वाचकांवर टाकली आहे.

विश्वास पाटील यांच्या संपादकीय शैलीची प्रमुख वैशिष्ट्ये म्हणजे सखोल संशोधन, भाषेची ताकद, घटनांच्या चित्रणातील नाट्यमयता, आणि मानवी भावभावनांचे जिवंत दर्शन. पानिपत सारख्या ऐतिहासिक कादंबरीसाठी त्यांनी प्रचंड अभ्यास केला. विविध ऐतिहासिक ग्रंथ, दस्तऐवज, पत्रव्यवहार, तसेच तत्कालीन स्थलदर्शन यावर आधारित तपशील त्यांनी कथानकात गुंफले आहेत. यामुळे त्यांची लेखनशैली तथ्यपूर्ण, विश्वासार्ह आणि ऐतिहासिकदृष्ट्या बिनचूक वाटते.

त्यांच्या शैलीतील एक विशेष पैलू म्हणजे भाषेतील लालित्य व ताकदीचा समतोल. ऐतिहासिक काळाच्या अनुरूप भाषाशैली त्यांनी वापरली असूनही ती वाचकांना दुरावलेली वाटत नाही. त्यांची भाषा प्रवाही, समृद्ध आणि वाचकांच्या भावनांना स्पर्श करणारी आहे. युद्ध प्रसंग, राजकीय चढाओढी, आणि वैयक्तिक संघर्ष हे सारे प्रसंग ते अशा शैलीत मांडतात की वाचक त्या काळात डोकावतोय असा भास होतो.

विश्वास पाटील यांनी पानिपतमध्ये सदाशिवराव भाऊ, अहमदशहा अब्दाली, नाना फडणीस, मल्हारराव होळकर यांसारख्या ऐतिहासिक व्यक्तिमत्त्वांचे व्यक्तिचित्रण अत्यंत प्रभावी पद्धतीने केले आहे. त्यांच्या शैलीमध्ये पात्रांचे मानसिक द्वंद्व, देशप्रेम, धर्मनिष्ठा, तसेच मानवी कमजोरी यांचे सुंदर मिश्रण आहे.

पानिपत - मराठ्यांच्या पानिपतवर झालेल्या पराभवावर ऐतिहासिक कादंबरी

झाडाझडती – राजकारण आणि समाज यामधील संघर्षाचे चित्रण.

सिंहासन – राजकीय सत्तासंघर्षावर आधारित.

चंद्रमुखी – समाजाच्या तळागाळातील वास्तव दाखवणारी प्रेमकहाणी.

महाड़ – अस्पृश्यता आणि सामाजिक अन्यायावर भाष्य करणारी कादंबरी.

स्मरणगंध – आत्मकथनात्मक आणि चिंतनशील लेखन.

साताऱ्यात होणारे हे ४ थे संमेलन आहे. १८७८ मध्ये लोकहितवादी आणि न्यायमूर्ती रानडे यांनी ग्रंथद्वारे संमेलन सुरू केलेल्या ३ रे संमेलन १९०५ साली राजवाडा पंडित पांडुरंग यांच्या अध्यक्षपदाखाली साताऱ्यात झाले. 

१९६२ साली न. वि. गाडगीळ यांच्या अध्यक्षतेखाली ४४ वे तर १९९१ साली विद्यानिवास सरस्वती यांच्या अध्यक्षतेखाली ६६ वे अखिल भारतीय मराठी साहित्य संमेलन संपन्न झाले होते.  

१९९१ साली ६६ वे संमेलनही याच स्टेडियममध्ये झाले होते.